ცნობილი დიეტოლოგი ნატა გაგუა სოცქსელში ვრცელ სტატუსს აქვეყნებს, სადაც წერს, რომ შვილის აყვანა სურს. ექიმი აღწერს სოციალური მომსახურების სააგენტოში ვიზიტს და დასძენს, როგორი დამძიმებული გამოვიდა იქიდან…
გთავაზობთ ნატა გაგუას პოსტს, რომლი წაკითხვას ემოციების გარეშე ვერც თქვენ შეძლებთ.
„არსებობს ისეთი ფაქიზი თემები ადამიანის ცხოვრებაში, რაზედაც საჯაროდ არ საუბრობენ, არ ამზეურებენ ინტიმს, დაფარულს. განა როგორც ექიმს არ მესმის ეს? კონფიდენციალურობის კანონს თუ დაარღვევ, ადამიანს ვერ უშველი ჯეროვნად, ვერც დაეხმარები, რადგან მისი პირადი სივრცე დარღვეულია ამ შემთხვევაში და ადამიანი განიცდის ამას, ტკივა და აწუხებს პირადი ცხოვრების ფანჯარაში შემოჭვრეტილი თვალი თუ თვალები. მაგრამ დღეს მე შეგნებულად გადავწყვიტე ეს, არა მხოლოდ ექიმმა, არამედ როგორც მოქალაქემ, ადამიანმა. ჩემი პირადი ტკივილი მინდა გაგიზიაროთ, ოღონდ არა იმიტომ, რომ მას ვერ მოვერიე, ფსიქოლოგიურად ვერ გავუმკლავდი, არა. უბრალოდ, მომინდა პირადი გაკვეთილიდან და გამოცდილებიდან გაჩენილი და აღძრული კითხვები თქვენთვის გამეზიარებინა ჩემო პაციენტებო თუ მომავალო პაციენტებო, მეგობრებო თუ არამეგობრებო. რა მნიშვნელობა აქვს, მთავარია, რომ ერთი ქვეყნის მოქალაქეები ვართ, ერთი მიწის შვილები და რაღაცით მაინც ხომ უნდა წავიწიოთ წინ, ჩვენი ცნობიერება წავწიოთ, თუნდაც ტკივილიანი გაკვეთილის ფასად და ამ გაკვეთილის ერთმანეთისთვის გაზიარებით.
დიდი ხანია მინდა ვიშვილო ბავშვი, უკვე გაჩენილი, მიტოვებული, უმწეო. აღვზარდო სიყვარულით და გარკვეულ ასაკში ფსიქოლოგის რჩევით და დახმარებით გავუმხილო, რომ მისი ბიოლოგიური დედა არა ვარ, ნამდვილი როგორც იტყვიან, მაგრამ ვინ იცის რა არის ნამდვილი და ვინ კიდევ არა. ნამდვილობა განა ფიზიოლოგიაში გამოიხატება მხოლოდ? ანატომიაში? გენეტიკაში გნებავთ?.. მაგრამ ეს ჩემი ფიქრებია და თავს არ შეგაწყენთ, არ დაგღლით ამით.
მოკლედ, თითქმის ორი წელიწადია სოციალური მომსახურების სააგენტოში ვირიცხები, როგორც წესია და კანონი, ე. წ. რიგში ვარ, დედობისთვის ვემზადები. 2017 წლის 4 მაისიდან ახალი კანონი შემოიღეს შვილობის თაობაზე (მე არ წამიკითხავს ჯერჯერობით) და სააგენტოდან ზარმაც არ დააყოვნა: ქალბატონო ნატალია, 7 აგვისტოს მობრძანდით, მიცკევიჩის 23, ოთახი 6. რომელ საათზე ქალბატონო მარიამ? – ვეკითხები. ათიდან თვრამეტ საათამდე მობრძანდით. კეთილი.
როგორც კანონმორჩილი და აქედან გამომდინარე, პუნქტუალური მოქალაქე შეთანხმებისამებრ ვაღებ ზემოხსენებული სააგენტოს ზემოხსენებული ოთახის კარებს და პირველი შთაბეჭდილება: 9 სოციალური მუშაკი ერთ სივრცეში, ზოგი საუბრობს, ზოგი მონიტორს უმზერს, ტრაგიკული სახეები (ამ ტრაგიზმს ალბათ ასეთი სივიწროვეც განაპირობებს, სივრცის ნაკლებობა). „რა ცუდ დროს მოხვედი,თ ქალბატონო ნატალია“ – ასეთი ფორმით მესალმება ქალბატონი მარიამი – „ხალხი მყავს და სასამართლოში მაგვიანდება“. „ხალხი“ – ეს მე და იქვე მყოფი ერთი წყვილია. „ქვევით ჩაიყვანე ესენი“ (ანუ ჩვენ) და ცალ-ცალკე მიიღე“ – საქმეში ერევა გვერდით მჯდომი თანამშრომელი ქალბატონი. ჩავედით, დავსხედით. ასე დაწვრილმანებით იმიტომ ვწერ, რომ ფსიქოლოგიური სურათი უფრო ცოცხლად წარმოიდგინოთ. მე ხომ ექიმი ვარ და ვიცი ადამიანის განწყობის მნიშვნელობა, განსაკუთრებით თავდაპირველი განწყობის. სააგენტოში კი დიალოგი გრძელდება. „რამდენი წლის ხართ“? – ეს უკვე წყვილის წარმომადგენელ ქალბატონს ეკითხება სოციალური მუშაკი. ქალბატონი ხმის კანკალით პასუხობს, ცრემლამდე მისული: 1958 წელს ვარ დაბადებული“. “მე შეგეკითხეთ, როდის დაიბადეო“? სცენა დეტექტური ფილმის სიუჟეტს ემსგავსება და ქალბატონი იწყებს წყევლას (ეტყობა, სტრესმა კულმინაციას მიაღწია). ბავშვობიდან არანორმალურად მეშინია წყევლის და ვირთხების (სხვა მგონი არაფრის). ყველას თავისი ფობია აქვს და მე კიდე ასეთი. ეს ქალბატონი ეტყობა ჩემი გამომეტყველებით დავაფიქრე მარტო კი არა, დავაფრთხე კიდეც. მიყურებს და მონუსხულივით იწყებს ლაპარაკს, თითქოს ვიღაცამ დაავალაო: „2006 წლიდან რიგში ვირიცხები ამ სააგენტოში და ერთხელ შემომთავაზეს მხოლოდ 3 წლის ბიჭუნა, რომელსაც მამა აუპატიურებდა (არ ვიცი სიმართლეს ამბობს თუ არა). ვგრძნობ ჟანგბადი არ მყოფნის, არ ვიცი ნიკოტინით გაჟღენთლი ჰაერის ბრალია თუ მოწოდებული ინფორმაციის (არ მინდა, რომ დავიჯერო, ასეთი რამ ხდება საქართველოში). აქედან კიდევ სააგენტოს თანამშრომელი ქალბატონი მიმატებს: თქვენთან სოციალური აგენტი უნდა მოვიდეს და თქვენი საცხოვრებელი პირობები შეაფასოს“. „როგორ“? ვეკითხები. 100 000 ქულას თუ ვერ დააგროვებთ, ბავშვს ვერ იშვილებთ. 2. ტრენინგები უნდა გაიაროთ და მოგენიჭებათ სერტიფიკატი (თუ სერტიფიკატს ვერ მიიღებთ, რიგიდან „ამოვარდებით“). 3. ბავშვს თუ შემოგთავაზებენ და ორჯერ უარს იტყვით, ბავშვს ვეღარ იშვილებთ. მოკლედ, ამბები არ „მეიკითხო“, როგორც აჭარაში იტყვიან, უფრო ზუსტად ქობულეთში. ვაგრძელებ, უფრო სწორად აგრძელებს სოციალური მუშაკი: „დედა-შვილს შორის ასაკობრივი სხვაობა მაქსიმუმ 49 წელი უნდა იყოს“. თანახმა ხართ? “ „დიახ“. „მეუღლე არ გყავთ? “ „არა“. „რომ გარდაიცვალოთ, ბავშვს ვინ გაზრდის“? ოპაა… იურისტი ნამდვილად არ ვარ, მაგრამ ამ კითხვის დელიკატურობაში მინიმუმ ეჭვი მეპარება, კომპეტენტურობაში თუნდაც. „რომ გარდავიცვალო“? გავიფიქრე. გავიჭედე, მართალი რომ ვთქვა, ფსიქოლოგიურად მარტო კი არა, ადამიანურად უბრალოდ. „თქვენ რომ გარდაიცვალოთ, თქვენ რას აპირებთ“? კინაღამ შევეკითხე სოციალურ მუშაკს. ხუმრობა იქით იყოს და კეთილმოსურნე მეგობრებისა და ნაცნობების გარდა, სისხლით უახლოესი ადამიანები მახვევია თავს, დედა, და, დისშვილები, დეიდაშვილი თავისი ოჯახებით. ნუთუ ამაზე უნდა მოვყვე? – ვფიქრობ, ჩემთვის ნახევრად სერიოზულად და ნახევრად ხუმრობით. მოკლედ, უამრავი ფიქრი შემომესია, მეგობრებო და ამ ფიქრებს თქვენც გიზიარებთ – კითხვებად ქცეულ ფიქრებს: ეს არის დასავლეთისკენ სვლა და ევროპისკენ? ანკეტას ვაბარებ. „ნატალია“ – მენტორული ტონით ისევ – „ყურმილი აიღეთ როცა დაგირეკავენ, აგენტი მოვა და ქულები უნდა მოგანიჭოთ“. „არის უფროსო“ კინაღამ ვუთხარი და პიონერული პატაკივით კინაღამ ხელიც ავწიე შუბლის ზემოთ. ეს შინაგანად, თორემ გარეგნულად ზრდილობიანი პასუხი გავეცი ბუნებრივია და ოდნავ რუტინული: “ვმუშაობ, ქალბატონო და თუკი წინასწარ არ შევთანხმდით, შეიძლება სახლში არ დაგხვდეთ, თანაც ქალაქიდან ვაპირებ გასვლას, არ არის გამორიცხული, ქვეყნიდანაც.“ „ააა, ქვეყნიდან გადიხართ“? მივყავარ მეორე სოციალურ მუშაკთან, რომელიც მშვიდად ეწევა სიგარეტს და გულგრილი მზერით მიყურებს (შეიძლება, მე მეჩვენება ასე და სრულებითაც არ არის მისი მზერა გულგრილი, თქვენც ხომ უნდა გამიგოთ, ან თქვენი აზრი გამიზიაროთ თუნდაც). „სამ თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში თუ გახვალთ ქვეყნიდან, ვეღარ იშვილებთ ბავშვს“. ეს კიდევ ერთი ვერდიქტი სააგენტოს სოციალური მუშაკის გამოტანილი, რომელსაც წინააღმდეგობას ვერ გაუწევ.
სააგენტოს შენობა დავტოვე და პატიმრად ვიგრძენი თავი, თანაც პატიმრად, რომელიც ყოველ წუთს შეიძლება გარდაიცვალოს. საშინელი განცდაა მერწმუნეთ. მერე რა რომ მიცკევიჩის ქუჩაა, რომელიც მომწონს, (რაღაცით ბათუმის ჯინჭარაძის ქუჩას მაგონებს, სადაც ვცხოვრობდი და გავიზარდე), ახლა არ მიყვარს აღარაფერი, ახლა, ამ წამს და ამ წუთას. ხომ გესმით ჩემი? თან, ჯანმრთელობის ცნობა უნდა მივიტანო ესეც გამახსენდა გამოსვლისთანავე. თუ ჯანმრთელი არა ვარ? და ნამდვილად არა ვარ ჯანმრთელი, ამას უკვე როგორც ექიმი ვადასტურებ (სქოლიოზი მაქვს და სანაღვლე გზების დისკინეზია ბავშვობიდან). ან აბსოლუტურად ჯანმრთელი არის კი ვინმე?
ან რას ნიშნავს ჯანმრთელობა, რაში გჭირდება თუკი სულის სიჯანმრთელე არ გაგაჩნია? სიყვარულის უნარი?, სხვის მდგომარეობაში შესვლის სურვილი?. კი ბატონო ბოლომდე ნუ გაეხვევი სხვის ტყავში (თუმცა ექიმს ესეც ევალება და ჩემი აზრით სოციალურ მუშაკსაც), მაგრამ რაღაც დოზით ხომ უნდა იგრძნო სხვისი ტკივილი, ნატამალი სხვისი ფიქრის, სხვისი განცდების. თანაც იმ სოციალური მომსახურების სააგენტოს თანამშრომელი ხარ, რომელსაც ადამიანებისთვის შვილების ჩუქება აქვს დავალებული, ანუ სულების იგივე. და სულს როგორ აჩუქებ, თუ სული არა გაქვს. ვის აჩუქებ? რომელი იურიდიული კანონი გიშველის აქ და მერე იმ კანონის შეცვლა. კანონები განა ადამიანებმა არ უნდა აღასრულონ? და თანაც თავად კანონი ცოცხალი ინიექცია არ არის ჩვენი საზოგადოების ორგანიზმში შესაყვანად და მერე გასაუმჯობესებლად იმ ორგანიზმის? გასაცოცხლებლად. როგორ გააცოცხლებ ვინმეს ან რამეს, ან როგორ დაეხმარები მას თუკი თავად გაქვს მთავარი დაკარგული – თანადგომის, ადამიანური თანაგრძნობის უნარი. ფილოსოფიური სენტენციები გამომივიდა, მაგრამ ჩემმა მშობლებმა ასე მასწავლეს, ასე მიცხოვრია, მიმუშავია – გიყვარდესო ადამიანი. გიყვარდეს კიდევ ნიშნავს, იგრძნო, რა უჭირს, რას განიცდის.
როდის დაგვეუფლა ქართულ საზოგადოებას ეს გულის სიცივე? როდის „გავქვავდით“? აი, რა კითხვები დამებადა სააგენტოდან რომ ვბრუნდებოდი. იმას ვერ ვიტყვი და არც ვიტყვი არასოდეს, ფიქრშიც არ გავივლებ რომ ამ სააგენტოს კეთილი საქმეები არ გაუკეთებია, თუნდაც ქალბატონ მარიამს, რომელსაც მე შევეხე და თავადაც შემეხო საკმაოდ მძაფრად და მტკივნეულად. მათ ხომ ისეთი კეთილშობილური საქმე ავალიათ, როგორიც ადამიანის შვილობაა, ანდა გაშვილება. სიყვარული ამ ფუნქციაში იგულისხმება უკვე, ამ დანიშნულებაში ხსენებულ მომსახურების სააგენტოში. და მერე სად არის იგი? რომ გარდავიცვალოთ რა მოხდება იმის გათვლაში და განსაზღვრებაში? ასე ხომ ნებისმიერ საქმეს შეიძლება მივუდგეთ? ასე როყიოდ, ზედაპირულად, საბედისწეროდ თუნდაც. ყოველ შემთხვევაში, სააგენტოდან რომ ვბრუნდებოდი, აგური რომ გადმოვარდნილიყო სახურავიდან, თავს არ გავწევდი ალბათ, ისეთ ხასიათზე ვიყავი, სოციალური მუშაკიც დაისვენებდა და მეც (ის აღარ იფიქრებდა ჩემი გარდაცვალების პერსპექტივაზე და მე ხომ საერთოდ არ ვიფიქრებდი აღარაფერზე). რა მეხუმრება? რა გვეშველება მართლა და მართლა? ასე გულგრილი საზოგადოება რა მნიშვნელობა აქვს საით წავა და საით გადაუხვევს? დასავლეთისკენ, აღმოსავლეთისკენ. ასეთი საზოგადოება და ადამიანი. ვის რაში სჭირდება ბოლოს და ბოლოს? შეიძლება, ექიმი ვარ და მაღალია ემპათიის უნარია ჩემში, შეიძლება პროფესიისგან გამომდინარე, მაღალი პასუხისმგებლობა და მოთხოვნილება მაქვს. არც ეს არის გამორიცხული, პროფესია მაინც გარკვეულად წინასწარ განაწყობს ადამიანს, მოთხოვნებს უჩენს საკუთარ თავისგან გამომდინარე, საკუთარი გამოცდილებისგან. მაგრამ ერთმანეთი გვიყვარდეს, ერთმანეთის გვესმოდეს, ერთმანეთს ვგრძნობდეთ – ეს განა ქართული არ არის ? ისტორიულად ჩვენთვის მისაღები და სახასიათო როგორც ამბობენ? როგორც ამბობენო იმიტომ ვამატებ, რომ ვუტრირებ ოდნავ, ვამძაფრებ სურათს იმისთვის რომ დავფიქრდეთ: ვგავართ კი იმ ჩვენს წინაპრებს ვისითაც ვტრაბახობთ? თავი მოგვაქვს, აი ასეთები და ისეთები ვიყავითო? ვიყავით და ვართ რო? აი, რა კითხვა გამიჩნდა სააგენტოდან რომ ვბრუნდებოდი.
ასეთი კითხვაც დამებადა, ჩემთვის ძალიან წამგებიანი: ჯანსაღ ცხოვრებას რა მნიშვნელობა აქვს?, ჯანსაღი კვების დაცვას ან არ დაცვას თუ ადამიანს სული „მოუკვდა”, ანუ გაგულგრილდა? ვინ გიპოვის ასეთ ქართველს და საქართველოს? ვის დაკარგვიხარ? რომელ ევროპას და რომელ აზიას – რომელ ცივილიზაციას საერთოდ და რომელ კანონს იმ ცივილიზაციის მაცოცხლებელს და მამოძრავებელს? ეს კითხვები თქვენთვის
მომინდვია ჩემო მეგობრებო! მე კი ეს თარიღი არასოდეს დამავიწყდება: 07. 08. 2017 წელი. ჩემთვის ღრმად დასაფიქრებელი ტკივილიანი დღე”.
